نکات ایمنی حین استفاده از سانتریفیوژ آزمایشگاهی

به هنگام استفاده از سانتریفیوژ آزمایشگاهی در سرعت بالا باید یکسری موارد را مدنظر قرار داد.

به عنوان مثال نمونه ها باید در صفحه گردان مقابل هم قرار گیرند یا به عبارتی دیگر می توان گفت ترتیب قرارگیری نمونه ها حائز اهمیت است. بدین منظور باید همیشه دولوله با جرم یکسان داشته باشیم تا بتوان بالانس دستگاه را برقرار نمود.

از سوی دیگر نمونه ها باید در ظروفی مانند فالکون های دربسته نگهداری گردد تا از ریختن مواد داخل آن جلوگیری گردد. لوله های سانتریفیوژی ساخته شده از دو ماده ی استاندارد پلی پروپیلن و دیگری پلی اتیلن تری فتالات تهیه می گردد. پلی پروپیلن دارای مقاومت شیمیایی و استحکام مکانیکی بالایی است. البته انواع دیگری از تیوب ها با حجم های متفاوت و جنس های دیگر (شیشه ای، فلزی و یا سرامیکی) موجود بوده که بر حسب نیاز مورد استفاده قرار می گیرد. اما لوله ی سرامیکی و یا فلزی خیلی معمول نبوده و لوله های شیشه ای و پلاستیکی از اولویت بیشتری برخوردار هستند.

همچنین از سانتریفیوژ آزمایشگاهی نمی توان جهت جداسازی موادی که پیوند شیمیایی در سوسپانسیون مایع ایجاد کرده اند استفاده نمود. بنابراین می توان گفت سانتریفیوژ جهت جداسازی اجزای مخلوط های ناهمگن به کار می رود؛ که این موارد شامل مایعات موجود در مایعات، جامدات موجود در مایعات و مواد جامد و مایعات موجود در گازها است.

هنگام استفاده از سانتریفیوژ باید دقت داشته باشیم که دستگاه در یک سطح صاف قرار داشته گرفته باشد و ماکزیمم بار و سرعت مورد بررسی قرار گیرد و بالانس لوله ها همانطور که قبلا اشاره گردید مورد توجه قرار گیرد و دریچه ی سانتریفیوژ در طول انجام کار بسته نگهداشته شود.

نحوه کار با سانتریفیوژ آزمایشگاهی

سانتریفوژ دستگاهی است که با استفاده از نیروی گریز از مرکز اجزای مختلف مایع را بر اساس چگالی جدا می کند. این امر با چرخاندن مایع با سرعت زیاد درون یک ظرف بدست می آید و در نتیجه آن مایعات با چگالی مختلف (به عنوان مثال خامه از شیر) یا مایعات از مواد جامد جدا می شود.

چرخش باعث می شود مواد و ذرات متراکم تر در جهت شعاعی به سمت بیرون حرکت کنند. در همان زمان ، اجسامی که تراکم کمتری دارند جابجا شده و به سمت مرکز حرکت می کنند. در سانتریفیوژ آزمایشگاهی که از لوله های نمونه استفاده می کند ، شتاب شعاعی باعث می شود ذرات متراکم تر به پایین لوله بروند.

همچنین سانتریفوژ می تواند یک فیلتر بسیار موثر باشد که آلودگی ها را از بدنه اصلی مایع جدا می کند.

نحوه کار با سانتریفیوژ آزمایشگاهی

نحوه کار این دستگاه به گونه ای است که با قرار دادن نمونه، درون لوله سانتریفیوژ، دستگاه با سرعت ثابتی شروع به چرخش می کند و نمونه را به سمت خارج حرکت می دهد تا جایی که بصورت افقی قرار گیرد. در اینصورت نیروی گریز از مرکز سعی در حرکت و راندن محلول بر خلاف مرکز سانتریفیوژ را دارد و همین امر باعث جدا سازی ذرات درشت تر از محلول می شود به گونه ای که در صورت متوقف کردن دستگاه ذرات سنگین تر در قسمت بیرونی بصورت جدا شده از محلول باقی می مانند.

به همین منظور امروزه سانتریفیوژ آزمایشگاهی به یکی از پرکاربردترین و مناسب ترین تجهیزات در آزمایشگاه های تحقیقاتی، بیولوژیکی، شیمی، علوم زیستی، پزشکی و دارو سازی، صنایع غذایی، آشامیدنی و تحقیقات مواد پلیمری تبدیل شده اند.

نکات لازم جهت استفاده از سانتریفیوژ آزمایشگاهی

برای جلوگیری از بروز خطر و مشکلات احتمالی، لازم است تا در هنگام کار با انواع دستگاه سانتریفیوژ به نکات زیر توجه نمایید:

  • توجه شود که در صورت باز بودن درب سانتریفیوژ، از دستگاه استفاده و شروع بکار نکنید.
  • توجه کنید پس از اتمام کار بلافاصله در دستگاه را باز ننمایید. (۲ الی ۳ دقیقه صبر کنید.)
  • لازم است تا متخصصان متناسب با نمونه مورد نظر خود سرعت دستگاه را تنظیم نمایند.
  • در صورت شنیده شدن صداهایی از سانتریفیوژ آزمایشگاهی، بلافاصله دستگاه را خاموش کنید و به بررسی روتور و توازن دستگاه بپردازید.
  • در صورت برخورداری سانتریفیوژ از قفل های اتوماتیک، قبل از استفاده از سالم بودن آن مطمئن شوید.
  • برای سانتریفیوژ کردن نمونه ها، حتما از سالم بودن لوله ها مطمئن شوید و از درپوش برای لوله ها استفاده نمایید.
  • بعد از هر بار استفاده از دستگاه سانتریفیوژ، آن را تمیز نمایید.
  • قسمت های مختلف سانتریفیوژ آزمایشگاهی همانند برس ها را ۳ ماه یکبار سرویس و یا درصورت نیاز عوض کنید.

ویژگی های سانتریفیوژ یخچال دار

یکی از انواع سانتریفیوژ آزمایشگاهی که برای نمونه های حساس به دما بکار برده می شود سانتریفیوژ یخچال دار است که قادر به ثابت نگه داشتن دما می باشد. این مدل از سانتریفیوژ در ابعاد و اندازه های متنوع و ظرفیت های مختلف تولید و عرضه می شود.

در زیر به برخی از ویژگی های سانتریفیوژ یخچال دار اشاره می شود:

  • برخورداری از سیستم خنک کننده به منظور محافظت و جلوگیری از تخریب نمونه (چرا که این دستگاه در حین انجام عملیات و چرخیدن، گرمای و حرارت زیادی تولید می نماید که باعث تغییر در ماهیت نمونه ها می شود.)
  • برخورداری از سرعت چرخشی بالا (۳۰۰۰۰ دور در دقیقه)
  • دارا بودن محدوده دمایی بین ۲۰ الی ۴۰ درجه سانتی گراد (این دستگاه با برخورداری از این محدوده دمایی برای انجام و آنالیز کردن پادتن، DAN، RNA، PCR مناسب می باشد.)
  • داشتن پیکر بندی روتور شناور (زاویه ثابت یا Swing)

لازم به ذکر است که امروزه میکرو سانتریفیوژ های یخچال دار نیز برای نمونه هایی با مقدار کم (کمتر از ۲ میلی لیتر) طراحی و برای کاربران به فروش می رسند.